1. Phẩm chất là gì?

- Phẩm chất là tính chất bên trong của con người, tính chất bên trong có thể xấu hoặc tốt, tuỳ theo sự rèn luyện, định hướng của mỗi người.

- Phẩm chất là thước đo giá trị của con người, không phải ai sinh ra cũng có phẩm chất như nhau. Những phẩm chất này được xây dựng, rèn luyện và phát triển theo thời gian.

- Trước khi tìm hiểu về 5 phẩm chất và 10 năng lực cốt lõi của học sinh trong chương trình giáo dục tổng thể cần nắm được khái niệm phẩm chất như đã giải thích ở trên.

2. Năng lực là gì?

- Năng lực là khả năng, điều kiện chủ quan hoặc tự nhiên sẵn có để thực hiện một hành động nào đó, là phẩm chất tâm lý và sinh lý tạo cho con người khả năng hoàn thành một loại hoạt động nào đó với chất lượng cao.

- Như vậy có thể hiểu năng lực là một đặc tính có thể đo lường được của một người về kiến thức, kỹ năng, thái độ… cũng như các phẩm chất cần thiết để hoàn thành được nhiệm vụ. Là yếu tố giúp một cá nhân làm việc hiệu quả hơn so với những người khác, cũng là một trong những thước đo để đánh giá các cá nhân với nhau.

- Năng lực bao gồm: Các hành vi phù hợp với việc làm, động cơ, kiến thức/kỹ năng và được xác định thông qua kết quả về việc làm và vai trò công việc. Năng lực có thể được hình thành do tư chất tự nhiên của cá nhân.

- Tuy nhiên, năng lực phần lớn được hình thành‚ bồi đắp và có được qua quá trình học tập‚ rèn luyện tại cơ sở giáo dục, công sở; qua những trải nghiệm thực tế, nỗ lực học hỏi, luyện tập, trau dồi kiến thức trong cuộc sống thường ngày. 5 phẩm chất và 10 năng lực cốt lõi của học sinh trong chương trình giáo dục tổng thể là gì?

3. 05 phẩm chất trong chương trình giáo dục phổ thông 2018

- Yêu nước: Đây là truyền thống ngàn đời của dân tộc Việt Nam được xây dựng và bồi đắp qua các thời kỳ từ khi ông cha ta dựng nước vàgiữ nước. Tình yêu đất nước được thể hiện qua tình yêu thiên nhiên, di sản, yêu người dân đất nước mình; tự hào và bảo vệ những điều thiêng liêng đó.

- Nhân ái: Là biết yêu thương, đùm bọc mọi người; yêu cái đẹp, yêu cái thiện; tôn trọng sự khác biệt; cảm thông, độ lượng và sẵn lòng giúp đỡ người khác.

- Chăm chỉ: Đức tính chăm học, chăm làm, hăng say học hỏi và nhiệt tình tham gia công việc chung sẽ giúp các em rèn luyện, phát triển bản thân để đạt được những thành công lớn lao trong tương lai.

- Trung thực: Dù một người có giỏi đến đâu mà thiếu đi đức tính này thì vẫn là kẻ vô dụng. Bởi vì vậy nên ngay từ nhỏ các bạn học sinh cần được rèn luyện tính thật thà, ngay thẳng và biết đứng ra bảo vệ lẽ phải.

- Trách nhiệm: Chỉ khi một người có trách nhiệm với những gì mình làm thì đó mới là khi họ trưởng thành và biết cống hiến sức mình cho một xã hội tốt đẹp hơn.

4. 10 năng lực cốt lõi của học sinh trong chương trình giáo dục phổ thông 2018

10 năng lực này được chia ra thành 2 nhóm đó là năng lực chính là năng lực chung và năng lực chuyên môn.

- Năng lực chung là những năng lực cơ bản, thiết yếu hoặc cốt lõi, làm nền tảng cho mọi hoạt động của con người trong cuộc sống và lao động nghề nghiệp. Năng lực chung sẽ được nhà trường và giáo viên giúp các em học sinh phát triển trong chương trình giáo dục phổ thông là:

      + Tự chủ và tự học;

      + Kỹ năng giao tiếp và hợp tác nhóm với các thành viên khác;

      + Giải quyết vấn đề theo nhiều cách khác nhau một cách sáng tạo và triệt để.

- Năng lực chuyên môn là những năng lực được hình thành và phát triển trên cơ sở các năng lực chung theo định hướng chuyên sâu, riêng biệt trong các loại hình hoạt động, công việc hoặc tình huống, môi trường đặc thù, cần thiết cho những hoạt động chuyên biệt, đáp ứng yêu cầu hạn hẹp hơn của một hoạt động. 

   Các năng lực chuyên môn được rèn luyện và phát triển trong chương trình giáo dục phổ thông mới là:

      + Ngôn ngữ,

      + Tính toán,

      + Tin học,

      + Thể chất,

      + Thẩm mỹ,

      + Công nghệ,

      + Tìm hiểu tự nhiên và xã hội.

5. Yêu cầu cần đạt trong chương trình giáo dục phổ thông nói chung

- Yêu cầu cần đạt trong chương trình giáo dục phổ thông là kết quả mà học sinh cần đạt được về phẩm chất, về năng lực sau mỗi lớp học, cấp học và mỗi hoạt động giáo dục ở mỗi lớp học, cấp học lại có những yêu cầu riêng đối với học sinh cần phải đạt được.

- 5 phẩm chất và 10 năng lực cốt lõi của học sinh trong chương trình giáo dục tổng thể đã được giải đáp ở nội dung trên. Đối với chương trình giáo dục phổ thông những yêu cầu cần đạt sẽ bao gồm các yêu cầu về phẩm chất, năng lực, yêu cầu năng lực cốt lõi, yêu cầu về năng lực chung của học sinh.

Chương trình giáo dục phổ thông hình thành và phát triển cho học sinh những phẩm chất như yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm,…

Chương trình giáo dục phổ thông hình thành và phát triển cho học sinh những năng lực cốt lõi như: Những năng lực chung được hình thành, phát triển thông qua tất cả các môn học và hoạt động giáo dục như năng lực tự chủ và tự học, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo;

Bên cạnh việc hình thành, phát triển các năng lực cốt lõi, chương trình giáo dục phổ thông còn góp phần phát hiện, bồi dưỡng năng khiếu của học sinh;

Các tiêu chí đánh giá này ở các cấp học đều có cơ sở chung, tuy nhiên mỗi cấp học khác nhau yêu cầu cũng khác nhau.

Tổng hợp: Đỗ Ngọc Quỳnh